Czy negatywny wynik MRI oznacza, że nie mam raka prostaty?

Zapraszamy do artykułu, który przygotowaliśmy z myślą o urologach i ich pacjentach. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania, takie jak:

1. Do jakiego lekarza udać się w celu zbadania prostaty?
2. Jak badać prostatę?
3. Czy rezonans magnetyczny może się mylić? Jaka jest jego skuteczność?
4. Jakie czynniki wpływają na wystąpienie raka prostaty?
5. Jakie objawy mogą wskazywać na raka prostaty?

Prostata, czyli inaczej gruczoł krokowy lub stercz, pełni ważne funkcje w układzie moczowo-płciowym. Znajduje się pod pęcherzem moczowym i przylega do przedniej ściany odbytu. Niestety, wielu mężczyzn zapomina o badaniach profilaktycznych, a rak prostaty to jedna z najczęściej wykrywanych chorób nowotworowych u mężczyzn.

Jak badać prostatę?

Jednym z najskuteczniejszych oraz najprostszych metod badań prostaty jest badanie palpacyjne. Metoda ta polega na ocenie wielkości gruczołu krokowego poprzez badanie palcem przez odbytnicę. Warto sprawdzać również regularnie poziom PSA, czyli antygenu sterczowego. Jako że materiałem do badania jest krew, badanie warto wykonać na czczo. Co ważne – oznaczenie stężenia PSA może zlecić nie tylko urolog, lecz także lekarz rodzinny. Co więcej, badanie można wykonać w ramach programu Profilaktyka 40 PLUS.

W celu oceny objętości budowy i rozpoznania ewentualnych zmian patologicznych prostaty, pacjenci poddawani są badaniu USG, a przesłankami do wykonania takiego badania jest wcześniejsze stwierdzenie łagodnego przerostu prostaty. Co ważne, badanie jest nieinwazyjne i bezpieczne. Badaniem, które również wykonywane jest w celu wykrycia raka prostaty, jest biopsja. Tradycyjna biopsja gruczołu krokowego, wykonywana za pomocą zwykłej ultrasonografii, nazywanej ślepą procedurą, może skutkować niedostatecznym lub nadmiernym leczeniem. Elastyczna biopsja fuzyjna prostaty wykonywana urządzeniem Trinity marki Koelis zapewnia dokładność na każdym etapie leczenia nowotworu. Urządzenie umożliwia wizualizacje lokalizacji rdzenia przed pobraniem próbek, a także dokładną rejestrację lokalizacji rdzenia po ich pobraniu. Co więcej, wszystkie informacje są zapisywane na specjalnej mapie 3D pacjenta, gotowej do uzupełnienia o wyniki histopatologii.

Lekarz może skierować pacjenta także na rezonans magnetyczny, który umożliwia zlokalizowanie podejrzanych ognisk i zmian nowotworowych.

Czy rezonans magnetyczny może się mylić?

MpMRI istotnie wpłynęło na rozpoznawanie raka stercza, a w ubiegłych latach pojawiło się wiele doniesień dotyczących dokładności diagnostycznej mpMRI (multiparametryczny rezonans magnetyczny). Wykazano, że wiarygodność mpMRI jest szczególnie duża w przypadku niemałych i agresywnych zmian, uznawanych za istotne klinicznie.

Pobieranie próbek z obszarów prostaty, które w mpMRI wyglądają podejrzanie, zwłaszcza tych z najniższymi wartościami ADC (biopsja celowana za pomocą rezonansu magnetycznego – MRI-TBx), znacząco poprawiło dokładność biopsji i zmniejszyło ryzyko błędnej oceny charakteru raka. Stwierdzono, że guz widoczny w mpMRI zawiera najbardziej agresywne ognisko raka prostaty, co czyni to badanie najdokładniejszym spośród dostępnych metod obrazowania gruczołu krokowego.

Głównym celem poprawy diagnostyki raka prostaty jest zmniejszenie liczby przypadków wykrywania nowotworów bez znaczenia klinicznego oraz zwiększenie wykrywalności tych, które mają istotne znaczenie kliniczne. Uważa się, że mpMRI może odegrać ważną rolę w osiągnięciu tego celu. Dotychczasowe wyniki badań sugerują, że prawidłowy wynik rezonansu magnetycznego pozwala z 95% pewnością wykluczyć klinicznie istotnego raka prostaty, lecz mimo że rezonans magnetyczny jest zaawansowanym narzędziem obrazowania, istnieją pewne ograniczenia i potencjalne błędy, które mogą wpływać na jego dokładność.

1. Badania pokazują, że około 15% klinicznie istotnych raków stercza (CSPCa) może pozostać niewykrytych w mpMRI. Jest to szczególnie prawdopodobne w przypadku zmian, w których odsetek tkanki o wysokiej złośliwości jest niski. Po analizie charakteru CSPCa niewidocznych we wspomnianym badaniu okazało się, że były to prawie wyłącznie zmiany, w których odsetek powierzchni zajętej przez utkanie Gleason 4 nie przekraczał 20%.
2. Czułość mpMRI w wykrywaniu CSPCa wynosi od 44% do 87%, co oznacza, że w niektórych przypadkach badanie może nie wykryć istotnego klinicznie raka stercza.
3. mpMRI może dawać zarówno fałszywie negatywne, jak i fałszywie pozytywne wyniki. Fałszywie negatywny wynik oznacza, że rak nie zostaje wykryty, mimo że jest obecny. Fałszywie pozytywny wynik to zdrowa tkanka zinterpretowana jako nowotworowa. Fałszywie negatywny wynik może doprowadzić do niepotrzebnie wykonanych biopsji i wprowadzenia niepotrzebnego leczenia.

Źródło informacji o wynikach badań – Przegląd Urologiczny

Czynniki ryzyka i objawy raka prostaty

Ryzyko zachorowania na raka prostaty rośnie wraz z wiekiem. Średni wiek, w którym pojawia się rak prostaty to 71 lat. Na wystąpienie raka prostaty u mężczyzn wpływa wiele czynników, a są nimi m.in.:

• wiek
• nacja
• predyspozycje genetyczne
• niewłaściwa dieta
• choroby weneryczne

Jakie symptomy powinny skłonić mężczyznę do wykonania badań profilaktycznych? Wczesny etap rozwoju choroby daje znać o sobie, takimi objawami jak: trudności z oddawaniem moczu, częste oddawanie moczu, parcie na pęcherz. Zaawansowana postać choroby wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Zaawansowany rak prostaty objawia się:

• krwią w moczu
• problemami z erekcją
• krwią w spermie
• bólem podbrzusza
• nietrzymaniem moczu
• pieczeniem w trakcie oddawania moczu
• dolegliwościami bólowymi w odbycie
• bólami krocza
• bólami w okolicy lędźwiowej

Kluczową rolę we wczesnym wykryciu raka stercza odgrywają regularne badania profilaktyczne. Choroba wykryta na wczesnym etapie daje duże szanse na wyzdrowienie.