Biopsja fuzyjna prostaty w wykrywaniu raka stercza

Wczesnemu wykrywaniu raka stercza może służyć regularne badanie gruczołu krokowego. Obecnie biopsja fuzyjna (tradycyjna z dostępu przezodbytniczego lub z wykorzystaniem nowocześniejszego dostępu przezkroczowego) jest jedynym ogólnodostępnym sposobem potwierdzenia istnienia nowotworu. Ponadto, biopsja fuzyjna pozwala również na ustalenie obiektywnego stopnia zaawansowania raka na podstawie wielkości i agresywności guzów.

Na świecie, ponad 90% wykonywanych biopsji gruczołu krokowego stanowi standardowa, systematyczna, przezodbytnicza biopsja gruczołu krokowego wykonywana pod kontrolą ultrasonografii TRUS tzw. „ślepa biopsja”. Nie wykorzystuje ona jednakże najnowszych technologii obrazowania, co sprawia, że odsetek wykrywania raka jest stosunkowo niski, szczególnie w porównaniu z biopsją fuzyjną.

Z tego powodu:

• w przypadku negatywnych wyników nie można wykluczyć obecności raka,
• w przypadku wyników nisko dodatnich, może utrzymywać się podejrzenie bardziej agresywnego nowotworu.

Biopsja standardowa

W przypadkach wykrycia nowotworu małej złośliwości może dojść do niedoszacowania bądź przeszacowania choroby nowotworowej, co mogłoby prowadzić do nieadekwatnego leczenia – zbyt agresywnego tzw. „overtreatment”, mogącego wiązać się obniżeniem jakości życia i negatywnym wpływem na funkcje seksualne.

Rozwój wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego prostaty (mpMRI), wskazującego na lokalizację podejrzanych ognisk, w ostatnich latach wpłynął bardzo istotnie na skuteczność i wczesne wykrycie nawet bardzo małych nowotworów charakteryzujących się dużą złośliwością.

Z technicznego punktu widzenia biopsje celowane są możliwe dzięki połączeniu obrazowania USG gruczołu krokowego ze skanami MRI lub sekwencjami PET w czasie rzeczywistym.

Czym jest biopsja fuzyjna MRI/USG?

Połączenie obrazów z badania ultrasonograficznego i rezonansu magnetycznego pozwala precyzyjnie nawigować wykonywanie biopsji, co przekłada się na wysoką skuteczność wykrywania nowotworów jak również minimalizuje ryzyko przeoczenia zmiany nowotworowej.

Przed pobraniem wycinka lekarz radiolog wykonuje badanie rezonansem magnetycznym, które pozwala mu na uwidocznienie obszarów podejrzanych o obecność raka. Do oceny badania najczęściej wykorzystywany jest protokół PI-RADS (Prostate Imaging Reporting and Data System), określający ryzyko występowania raka w skali 1-5 pkt dla podejrzanego ogniska.

Aktualnie badanie to pozwala z największym prawdopodobieństwem na potwierdzenie lub wyeliminowanie diagnozy nowotworu prostaty jak również minimalizuje konieczność narażania pacjenta na wykonywanie ponownych biopsji.

Po analizie przez radiologa obrazy MRI wraz z opisem wysyłane są do urologa. W połączeniu z obrazami ultrasonograficznymi podczas samego zabiegu, rezonans magnetyczny umożliwia precyzyjne prowadzenie biopsji (+/- 2,3 mm) bezpośrednio w obszarze zktórego ma być pobrana próbka.

W biopsji fuzyjnej, która jest badaniem celowanym możliwe jest:

• dokładne zwizualizowanie obszarów podejrzanych o nowotwór,
• precyzyjne pobranie celowanych wycinków z podejrzanych miejsc, które mogłyby zostać pominięte podczas „ślepej” biopsji przezodbytniczej,
• zmniejszenie liczby pobieranych wycinków - w niektórych przypadkach ograniczonych jedynie do biopsji celowanej podejrzanych ognisk,
• postawienie szybszej, bardziej wiarygodnej diagnozy co przekłada się również na zmniejszenie liczby wykonywanych biopsji,
• ograniczenie ryzyka przediagnozowania raka prostaty,
• zaplanowanie leczenia adekwatnego dla danego pacjenta i jego choroby w tym zastosowanie nowoczesnych, małoinwazyjnych metod leczenia nie wpływających istotnie na jakość życia pacjenta tj. aktywny nadzór (Active Surveillance - AS) lub terapia ogniskowa raka prostaty (Focal Therapy - FT).

Przebieg pracy podczas badania biopsji fuzyjnej prostaty (20-25 minut na pacjenta).

Przykład fuzji obrazów MRI/USG przy użyciu technologii KOELIS

Fuzja w pamięci (kognitywna), a fuzja (softwerowa) za pomocą dedykowanego oprogramowania

Istnieje wiele różnych metod łączenia skanów USG ze skanami MRI.

Fuzja w pamięci (kognitywna)

Fuzja w pamięci (cognitive fusion biopsy - COG-FB) polega na zapoznaniu się z wynikiem MRI, wzrokowo-umysłowym zapamiętaniu lokalizacji ognisk podejrzanych oraz próbie ich odnalezienia i nakłucia w trakcie wykonywania TRUS. Tego typu biopsja nie wymaga dodatkowej aparatury ani treningu. Niesie jednak ryzyko błędu ludzkiego w ekstrapolacji danych z MRI do obrazu TRUS. Jest ono tym większe, im mniejsze są wymiary poszukiwanej zmiany, a większa objętość stercza.

Fuzja sztywna a fuzja elastyczna

Biopsja fuzyjna jest  połączeniem obrazowania USG oraz rezonansu magnetycznego (MRI). Przed pobraniem wycinka lekarz wykonuje badanie rezonansem magnetycznym, które pozwala mu na uwidocznienie obszarów podejrzanych o obecność nowotworu. Obraz ten jest następnie w czasie rzeczywistym przenoszony do aparatu USG (tzw. fuzja obrazów), co pozwala lekarzowi na precyzyjne wyznaczenie miejsc pobrania materiału.

Ostatnie badania dowiodły, że (sztywna lub elastyczna) fuzja obrazów MRI-USG oparta na oprogramowaniu jest bardziej skuteczna niż fuzja w pamięci (kognitywna). Fuzja kognitywna może dawać także bardzo pozytywne wyniki, ale wymaga bardzo dużego doświadczenia lekarza.

Precyzyjne połączenie obrazów z badania ultrasonograficznego i rezonansu magnetycznego, jest gwarancją, że potencjalne miejsca nowotworu zostaną wykryte w trakcie biopsji.

Nakładając te dwa obrazy, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

Prostata jest narządem elastycznym o budowie mięśniowo-gruczołowej - podczas biopsji przezodbytniczej sonda USG oraz ruchy pacjenta powodują częściową deformacje narządu.

Opóźnienie między rezonansem magnetycznym a biopsją - z czasem prostata powiększa swoją objętość

Fuzja sztywna nie bierze pod uwagę różnic w konfiguracji stercza pomiędzy MRI i TRUS oraz artefaktów ruchowych gruczołu. W tej technice skany MRI są po prostu nakładane na obrazy ultrasonograficzne. Fuzja elastyczna polega na konsolidacji obrazów z trójwymiarowych modeli stercza tworzonych dla każdej metody oddzielnie i następnie śledzenie vokseli obrazu TRUS. Oprogramowanie aparatu bierze pod uwagę różnicę w konfiguracji stercza pomiędzy metodami, automatycznie dopasowując kontury stercza w obu technikach.

Sprawia to, że fuzja elastyczna jest obecnie jedyną metodą, która umożliwia dokładne wyświetlenie podejrzanych obszarów wcześniej zidentyfikowanych w trakcie rezonansu magnetycznego.

Technologia Organ Based Tracking

OBT Fusion™ to nowa technologia umożliwiająca lokalizację każdej biopsji zgodnie z bieżącym obrazem 3D. Po każdym pobraniu wycinka wykonywane jest obrazowanie trójwymiarowe prostaty, aby skompensować zmiany jej położenia wynikające z przesunięcia narządu lub poruszenia się pacjenta.

Organ-Based Tracking Fusion™ (OBT Fusion™) to technologia stosowana w innowacyjnym systemie firmy KOELIS, który działa w połączeniu z technologią fuzji elastycznej.

W przeciwieństwie do innych technologii, które śledzą ruch sondy (technologia robotyczna lub czujniki elektromagnetyczne), OBT Fusion™ śledzi przemieszczającą się prostatę i automatycznie kompensuje jej ruchy, maksymalizując w ten sposób dokładność zabiegu.

Innowacyjny system biopsji fuzyjnej KOELIS Trinity™ jest jedynym na świecie systemem wyposażonym w tę technologię.

Zalety biopsji fuzyjnej MRI-USG

Biopsja z użyciem oprogramowania do fuzji obrazów MRI i USG stanowi potencjalny punkt zwrotny w leczeniu raka prostaty z wielu różnych powodów.

1. Obrazowanie za pomocą rezonansu magnetycznego

2. Trójwymiarowa wizualizacja stercza

3. Celowane, precyzyjne i zarejestrowane biopsje

4. Kompleksowa opieka onkologiczna

Więcej informacji o zabiegach znajduje się w poniższym linku: active surveillance.

NOWE wytyczne dotyczące leczenia nowotworu prostaty: Najpierw rezonans magnetyczny

Wytyczne EAU dotyczące leczenia raka prostaty 2019

Zgodnie z najnowszymi wytycznymi, wczesne wykonanie badania wieloparametrowego rezonansu magnetycznego (mpMRI) przed biopsją gruczołu krokowego jest zalecane zarówno u pacjentów nieleczonych wcześniej biopsją, jak i u pacjentów po uprzedniej biopsji ujemnej w celu wykrycia raka prostaty.

Zalecenia EAU 2019 dla pacjentów, którzy nie mieli wykonanej biopsji gruczołu krokowego

Przeprowadzenie badania wieloparametrowego rezonansu magnetycznego (mpMRI) przed biopsją prostaty:

• jeśli wynik mpMRI jest dodatni (PI-RADS ≥ 3), należy połączyć biopsję standardową z celowaną,
• jeśli wynik mpMRI jest ujemny (PI-RADS ≤ 2) a podejrzenie kliniczne raka stercza jest niskie, należy po wcześniejszym ustaleniu z pacjentem pominąć biopsję.

Zalecenia EAU 2019 dla pacjentów po uprzedniej negatywnej biopsji gruczołu krokowego

Przeprowadzenie badania wieloparametrowego rezonansu magnetycznego (mpMRI) przed biopsją prostaty:

• jeśli wynik mpMRI jest dodatni (PI-RADS ≥ 3), należy wykonać tylko celowaną biopsję,
• jeśli wynik mpMRI jest ujemny (PI-RADS ≤ 2), a podejrzenie kliniczne raka stercza jest wysokie, należy po wcześniejszym ustaleniu z pacjentem przeprowadzić biopsję.

Więcej informacji na temat wytycznych EAU dotyczących raka prostaty 2019: EAU 2019 Prostate Cancer Guidelines.